De Slinger van Murakami

Herschrijven. Er lijkt niets pijnlijker te zijn voor een schrijver. Bij de eerste sprankeling van inspiratie vloeien de letters op papier. Het verhaal komt tot leven. Personages stellen zich aan je voor. Zinnen zijn zo tergend mooi dat je ze door je tranen heen opschrijft. En dan is je verhaal opeens af.
Maar de eerste versie is niets dan de ruwe energie die voortkomt uit je fantasie. Nu moet het verhaal leesbaar gemaakt worden. Het plot moet solide zijn, personages moeten geloofwaardig worden, zinnen moeten lopen als een trein, interpunctie moet. Punt.

Dit betekent dat je moet schrappen. Plotelementen die niet blijken te werken moeten omgegooid worden. Dissonante personages moeten verdwijnen. Zinnen moeten anders of zelfs helemaal weg.
Maar hoe kun je het als schrijver in hemelsnaam volhouden om keer op keer, dag na dag, je grootste schatten de deur uit te doen? Die goud glimmende zin die je met waterige ogen schreef bleek achteraf pompeuze mooischrijverij waar de meeste lezers van over hun nek zouden gaan, maar het was wel jouw pompeuze mooischrijverij en ooit hield je ervan.
Hoe leer ik omgaan met het systematisch vernietigen van de dingen die ik gemaakt heb, kortom: hoe leer ik herschrijven.

Hoe jaag ik mijn lezers angst aan?

‘Terror is the finest emotion,’ moet Edgar Allan Poe ooit gezegd hebben. Angst is de zuiverste emotie. Met het Engelse woord ‘terror’ doelt Poe op onze primaire angsten. Niet de angst om te laat te komen of bindingsangst, maar de pure angst die al bestaat sinds onze voorouders met de veiligheid van het vuur de duisternis van zich af hielden. Het is een angst voor wat zich in dat duister afspeelt, voor het onbekende, voor de blikkerende tanden van de verborgen wildernis. Het is de angst van het kind dat ’s nachts bang is voor het monster onder zijn bed.

Sommige schrijvers kunnen deze angst moeiteloos bij de lezer oproepen. Poe was er zelf een meester in.

Hoe doen deze schrijvers dit? Dit wil ik weten. Ik wil leren hoe ik de spanning zo op kan bouwen dat de lezer het niet meer aan kan, met kippenvel het boek van zich afwerpt en alle lichten in huis aandoet.

De Schildpad Beweegt

Op de dag dat ik mijzelf promoveerde van de kinder- naar de volwassenenafdeling van de Baarnse Bibliotheek liep ik overweldigd door het ongelofelijk grote aanbod te dwalen tussen de schappen. Ik had geen flauw benul welke van de talloze boeken ik zou moeten kiezen en stond eigenlijk op het punt om maar weer terug te keren naar de veilige armen van de A, B en C boeken.

Maar toen zag ik ineens een rij identieke witte ruggen, ieder voorzien van een vreemd symbool: vier zwarte bolletjes van steeds kleiner formaat die samen een soort kromme, uitgerekte drol vormden, het icoon voor science-fiction en fantasy leerde ik later.

Dit was de discworld serie van Terry Pratchett, de schijfwereld. Ik las de eerste twee delen, ik las een tweede en ben eigenlijk nooit meer gestopt. Ik kan niet zeggen dat er ooit een schrijver geweest is die me meer heeft weten te boeien, harder heeft laten lachen en dieper heeft doen nadenken dan Terry Pratchett.

Introductie

In deze weblog wil ik me van de hak op de tak een weg banen door de wirwar van verhalen waarmee we omgeven worden. Want verhalen zijn er altijd. Ze zitten niet alleen in boeken en films en zijn zelfs niet altijd per se in te perken met het stempel fictie. Ook in het dagelijks leven maken we dingen mee die later verhalen worden. Dingen die verteld worden aan tafel op het werk of misschien in het café. Verhalen zijn er altijd, en iedereen is een verteller.

Wat kan iemand die op de een of andere manier op deze pagina verzeild raakt nu verwachten? Om te beginnen wil ik mij beperken tot een aantal dingen. Niet alleen om de lezers niet direct af te schrikken met een onoverzichtelijke kluwen van (pseudo) wetenschappelijke beschouwingen en wazige filosofische overpeinzingen, maar vooral ook om het mezelf niet al te moeilijk te maken.

Op deze blog verschijnen posts die onder te verdelen zijn in drie categorieën: lezen, schrijven en de rest.